Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao chất lượng công tác thanh tra ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Nam Định

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH NAM ĐỊNH
SỞ TÀI CHÍNHs
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THANH TRA
NGÂN SÁCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NAM ĐỊNH
Họ và tên: Nguyễn Thị Giang
Đơn vị công tác:Thanh tra Sở Tài chính Nam Định
NAM ĐỊNH, NĂM 2021
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BÁO CÁO ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN NĂM 2021
- Họ và tên: Nguyễn Thị Giang
- Đơn vị công tác: Thanh tra Sở Tài chính tỉnh Nam Định
-Tên đề tài: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Nam Định”.
Phần 1. Cơ SỞ LÝ LUẬN
1. Lý do lựa chọn đề tài:
Ngân sách cấp xã là cấp ngân sách cuối cùng trong hệ thống ngân sách nhà nước ở Việt Nam. Ngân sách cấp xã bao gồm toàn bộ các khoản thu, nhiệm vụ chi được quy định trong dự toán một năm do Hội đồng nhân dân xã quyết định và giao cho ủy ban nhân dân xã thực hiện nhằm đảm bảo các chức năng, nhiệm vụ của chính quyền cấp xã. Ngân sách cấp xã là công cụ của cấp uỷ, chính quyền cơ sở để thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh nông thôn và thúc đẩy sự nghiệp xây dựng nông thôn mới. Vì vậy quản lý ngân sách cấp xã tốt là nhiệm vụ trọng tâm của chính quyền cơ sở trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước.
Công tác thanh tra ngân sách xã nhằm tìm ra các thiếu sót trong công tác quản lý, khắc phục kịp thời những sơ hở, yếu kém, kiến nghị đề xuất những biện pháp đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách cấp xã. Chính vì vậy trong hoạt động quản lý nói chung và hoạt động hành chính nhà nước nói riêng phải có thanh tra và thanh tra phải phục vụ cho yêu cầu quản lý nhà nước.
Xuất phát từ tính cấp thiết trên, gắn với kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình tham gia công tác thanh tra tài chính tại địa phương, nhằm góp một phần nhỏ trong việc nâng cao năng lực, hiệu quả trong hoạt động thanh tra nói chung,và thanh tra tài chính ngân sách cấp xã nói riêng, tôi lựa chọn nghiên cứu vấn đề: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Nam Định”.
2. Mục tiêu của sáng kiến kinh nghiệm
- Thực hiện tốt việc xử lý những vướng mắc, sai phạm, tìm ra những biện pháp để giúp các xã được thanh tra hoàn thành các nhiệm vụ kế hoạch nhà nước giao.
- Giúp các xã được thanh tra thực hiện đúng việc chấp hành chế độ quản lý tài chính trên cơ sở khắc phục thiếu sót, xử lý các trường hợp vi phạm, tăng cường các biện pháp quản lý như: công tác lập dự toán, chấp hành dự toán, công tác quyết toán, công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại xã, phường, thị trấn.
- Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công tác thanh tra ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Nam Định.
Phần 2. NỘI DUNG
1. Kết quả đạt được
Công tác thanh tra, kiểm tra ngân sách cấp xã ngày càng được chú trọng, tăng cường và đã đạt được những kết quả tích cực:
Thứ nhất, Qua công tác thanh tra đã nâng cao được sự quan tâm của cấp uỷ đảng, chính quyền các cấp đối với tầm quan trọng và vai trò của ngân sách cấp xã trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh trật tự ở nông thôn.
Thứ hai, Qua quá trình thanh tra đã góp phần thúc đẩy quy trình quản lý ngân sách cấp xã tùng bước đảm bảo theo quy định của Luật Ngân sách và ngày càng được nâng cao chất lượng quản lý, điều hành ngân sách cấp xã.
Thứ ba, Sau quá trình thanh tra các xã đã dần tổ chức quản lý khai thác nguồn thu ngân sách cấp xã có hiệu quả hơn so với giai đoạn trước.
Thứ tư, Công tác thanh tra đã góp phần làm cho các khoản chi ngân sách cấp xã đã cơ bản hình thành được cơ cấu chi hàng năm một cách hợp lý. Các xã tập trung trước hết nguồn kinh phí đảm bảo tốt cho hoạt động của bộ máy đảng, chính quyền, đoàn thể; ưu tiên chi cho con người như: lương, phụ cấp, trợ cấp cán bộ đương chức và hưu xã, nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Chú trọng chi phát triển các sự nghiệp kinh tế, y tế, giáo dục, quốc phòng, an ninh. Nguồn vốn nhân dân đóng góp và thu tiền sử dụng đất tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi phục vụ trực tiếp cho nhân dân trong xã như: trường học, đường giao thông, công trình nước sạch, nghĩa trang liệt sĩ.
Thứ năm, Sau thanh tra công tác đào tạo và tổ chức cán bộ xã đã được tăng cường.
Các cấp đã chú trọng quan tâm đến công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ, bố trí đội ngũ kế toán ngân sách cấp xã theo yêu cầu quản lý của địa phương; từng bước đưa ứng dụng tin học vào quản lý tài chính kế toán ngân sách cấp xã. Nhiều xã đã quan tâm bố trí, sử dụng cán bộ qua đào tạo cơ bản đảm nhận các chức danh chuyên môn của cán bộ công chức xã, bố nhiệm cán bộ kế toán tài chính xã theo quy định của Nhà nước.
2. Những tồn tại và hạn chế
Trong thời gian qua, thanh tra tài chính Nam Định đã có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng công tác thanh tra tài chính ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Nam Định và đạt được những kết quả khả quan, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số hạn chế như sau:
Thứ nhất, Mặc dù qua thanh tra công tác quản lý ngân sách cấp xã đã có nhiều tiến bộ rõ rệt tuy nhiên do đối tượng thanh tra rộng nên việc triển khai bố trí các cuộc thanh tra ngân sách cấp xã chưa nhiều.
Thứ hai, Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, các xã có rất nhiều các công trình đầu tư xây dựng cơ bản, qua thanh tra công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản đã có tiến bộ, tuy nhiên vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế như: nhiều công trình đầu tư xây dựng cơ bản của xã thủ tục hồ sơ chưa đầy đủ, thanh quyết toán chậm, thiếu công khai, khi chưa có nguồn vốn nhưng vẫn đầu tư xây dựng dân đên công nợ nhiêu, thiêu khả năng thanh toán, gây mất cân đối ngân sách cấp xã. Đến nay nợ xây dựng cơ bản của các xã trong toàn tỉnh khá lớn, một số địa phương còn lúng túng, chưa có giải pháp xử lý công nợ. Công nợ xây dựng cơ bản chủ yếu là ở các xã trong chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2015-2020. Do thời gian và lực lượng cán bộ thanh tra bố trí cho một cuộc thanh tra ngân sách xã còn hạn hẹp nên việc xem xét chi tiết hồ sơ công trình và trình tự thủ tục đầu tư xây dựng cơ bản chưa thực sự sát sao.
Thứ ba, Do đặc thù của công tác thanh tra là sau khi các đơn vị đã được thẩm định xét duyệt quyết toán của cơ quan quản lý cấp trên nên việc chấn chỉnh những sai phạm, thiếu sót và khắc phục những hạn chế được chỉ ra qua công tác thanh tra còn chậm trễ. Nhiều khi những tồn tại hạn chế phát hiện qua thanh tra là những tồn tại hạn chế của nhiều năm trước nên việc khắc phục cũng gặp không ít những khó khăn.
Thứ ba, về cơ sở vật chất, trang thiết bị: do tính đặc thù của công tác thanh tra ngân sách cấp xã địa bàn rộng và ở vùng nông thôn nên việc di chuyển đi lại của cán bộ thanh tra cũng gặp không ít những khó khăn nhất định, phương tiện đi lại chủ yếu là xe bus công cộng, nhiều địa bàn xã ở những nơi không có xe bus đi qua, cán bộ thanh tra phải tự túc bố trí phương tiện và thời gian di chuyển một cách hợp lý để tránh ảnh hưởng đến thời gian và chất lượng công việc. Trang thiết bị và điều kiện vật chất phục vụ hoạt động thanh tra bước đầu đã được quan tâm, đầu tư song vẫn còn ở mức hạn chế. Một số phương tiện, dụng cụ chuyên dùng hỗ trợ cho hoạt động thanh tra như máy ảnh Kỹ thuật số, máy ghi âm... còn chưa được đầu tư trang bị.
Thứ tư, Mặc dù đội ngũ cán bộ thanh tra trong những năm vừa qua đã được tăng cường và củng cố. Tuy nhiên so với yêu cầu của công tác thanh tra trong giai đoạn mới hiện nay thì vẫn còn những hạn chế nhất định, lực lượng thanh tra đa phần là những cán bộ trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực thanh tra công tác quản lý ngân sách cấp xã nên chất lượng của công tác thanh tra cũng phần nào bị ảnh hưởng.
3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế
Thứ nhất, Do kế hoạch hàng năm của Thanh tra Sở bao gồm nhiều loại hình đơn vị khác nhau, việc thanh tra ngân sách nhà nước cấp xã thường lồng ghép trong chương trình của cuộc thanh tra ngân sách cấp huyện nên khi triển khai thanh tra đối với một huyện chỉ có thể chọn điểm một số xã trên địa bàn huyện khi tiến hành thanh tra mà không thể thanh tra toàn bộ các xã trên địa bàn huyện đó.
Thứ hai, Việc thanh tra đối với các công trình xây dựng cơ bản của các xã không tách riêng mà thường lồng ghép trong việc thanh tra tài chính ngân sách xã. Mặt khác thời gian và lực lượng thanh tra cũng bị hạn chế theo quy định của Luật thanh tra nên chất lượng của các cuộc thanh tra ngân sách cấp xã cũng còn nhiều hạn chế. Trình độ của cán bộ xã trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản còn yếu kém nên công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản tại các xã chưa thực sự đi vào nề nếp, dẫn tới khối lượng công việc và thời gian thanh tra trong lĩnh vực này càng lớn.
Thứ ba, Do nguồn kinh phí ngân sách nhà nước còn hạn hẹp nên mặc dù Thanh tra Sở đã được quan tâm đầu tư trang bị cơ sở vật chất làm việc tuy nhiên trong tình hình mới hiện nay vẫn chưa đủ để đáp ứng với nhu cầu và khối lượng công việc của thanh tra.
Thứ tư, Lực lượng cán bộ của Sở Tài chính nói chung và của Thanh tra Sở nói riêng đa phần là cán bộ trẻ, kinh nghiệm thực tế chưa nhiều. Mặc dù lực lượng cán bộ được đào tạo chính quy và bài bản tuy nhiên cần có thời gian làm việc thực tế và không ngừng trau dồi kiến thức để đáp ứng công việc trong tình hình hiện nay.
4. Các giải pháp nâng cao chất lượng công tác thanh tra tài chính ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Nam Định
Từ những tồn tại và hạn chế đã nêu trên, nhằm nâng cao chất lượng công tác thanh tra tài chính ngân sách cấp xã trên địa bàn tỉnh Nam Định cần tập trung vào một số giải pháp sau:
Thứ nhất, Sau khi kế hoạch thanh tra hàng năm được phê duyệt, đối với các cuộc thanh tra có liên quan tới ngân sách cấp xã, thanh tra Sở cần có sự phối hợp chặt chẽ với các phòng ban chuyên môn có liên quan trong Sở và Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện để nắm bắt sát sao nhất tình hình của các xã trong kế hoạch thanh tra. Nhằm rút ngắn thời gian thanh tra đồng thời nâng cao chất lượng của cuộc thanh tra.
Thứ hai, Đôi với các công trình xây dựng cơ bản ngoài việc lồng ghép trong công tác thanh tra ngân sách cấp xã, Thanh tra Sở có thể xem xét bố trí theo chuyên đề thanh tra đối với các công trình đầu tư xây dựng cơ bản của xã để nâng cao chất lượng thanh tra trong lĩnh vực này.
Thứ ba, Ngoài nguồn kinh phí ngân sách nhà nước cấp để đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho Thanh tra, Thanh tra Sở còn có thể dùng nguồn kinh phí trích thưởng hàng năm để tăng cường cơ sở vật chất để đáp ứng nhu cầu công việc. Cần xây dựng quy chế sử dụng nguồn kinh phí trích thưởng và hàng năm ưu tiên bố trí cho việc mua sắm, sửa chữa tăng cường cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ công tác thanh tra.
Thứ tư, Tăng cường hơn nữa công tác đào tạo, tập huấn đối với cán bộ thanh tra để nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn cho cán bộ. Thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, các cuộc học tập kinh nghiệm với các phòng ban chuyên môn trong Sở và các cơ quan, đơn vị Thanh tra các tỉnh đế tăng cường chất lượng của các cuộc thanh tra.
NGƯỜI ĐĂNG KÝ ĐỀ TÀI
Nguyễn Thị Giang