Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trên địa bàn Thị xã Đức Phổ

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN
Một số giải pháp nâng cao chất lƣợng, hiệu quả việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trên địa bàn thị xã Đức Phổ
- Họ và tên tác giả: Nguyễn Đẹp Sinh ngày: 26/7/1974.
- Chức vụ: Thị ủy viên, Phó trưởng ban Thường trực Ban Dân vận Thị ủy. 
- Đơn vị công tác: Ban Dân vận Thị ủy Đức Phổ. 
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn sáng kiến 
Trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn thị xã Đức Phổ luôn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan trong hệ thống chính trị thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân, tạo sự đồng thuận xã hội. Việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở được cán bộ, đảng viên, nhân dân đồng tình thực hiện đã tác động tích cực đến phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh và xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. 
Tuy đạt được nhiều kết quả quan trọng, song trong tổ chức thực hiện quy chế dân chủ vẫn còn khó khăn, hạn chế; nhận thức về dân chủ và phát huy quyền làm chủ của nhân dân chưa cao; một bộ phận người dân lợi dụng dân chủ tập trung đông người gây mất an ninh trật tự vẫn còn diễn ra; việc bồi thường, giải phóng mặt bằng để triển khai một số dự án, do vướng mắc về cơ chế, chính sách hỗ trợ, bồi thường nên chưa tạo được sự đồng tình cao trong nhân dân Công tác vận động quần chúng, sự phối hợp giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở có lúc còn thiếu chặt chẽ, hiệu quả chưa cao, phần nào làm ảnh hưởng đến việc triển khai thực hiện quy chế dân chủ (QCDC) ở cơ sở. 
Năm 2021, Ban Dân vận Trung ương triển khai thực hiện công tác dân vận, trọng tâm là “Đẩy mạnh thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở”, nhằm góp phần thực hiện hiệu quả cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ” và phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Nhận thức đầy đủ, sâu sắc vai trò to lớn của nhân dân trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, động viên nhân dân phát huy quyền làm chủ, tham gia tích cực vào quá trình phát triển đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng; với trách nhiệm cá nhân trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, bản thân đã tập trung nghiên cứu Sáng kiến “Một số giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trên địa bàn thị xã Đức Phổ”, nhằm đẩy mạnh việc thực hiện quy chế dân chủ ngày càng thực chất, hiệu quả, góp phần cùng các cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thị xã Đức Phổ lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2020 - 2025. 
2. Điểm mới của Sáng kiến 
Sáng kiến “Một số giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trên địa bàn thị xã Đức Phổ” có cơ sở lý luận và ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, góp phần đẩy mạnh việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở một cách thực chất, hiệu quả. Nâng cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương; đồng thời nâng cao nhận thức và năng lực của người dân trong thực hiện quy chế dân chủ theo đúng quy định của pháp luật và theo phương châm “dân là chủ”, “dân làm chủ”. Lấy kết quả thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở làm tiêu chí đánh giá chất lượng và xếp loại thi đua hằng năm của cơ quan, đơn vị, địa phương. 
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Đánh giá thực trạng việc thực hiện quy chế dân chủ trên địa bàn thị xã Đức Phổ trong thời gian qua 
1.1. Kết quả đạt được 
Việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở được cán bộ, đảng viên, nhân dân đồng tình và đã có những tác động tích cực đối với sự phát triển về kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh và hệ thống chính trị; đồng thời phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân trong việc tham gia bàn bạc để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc từ cơ sở, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo ở địa phương. Các cấp ủy đảng đã đổi mới phương thức lãnh đạo theo hướng phát huy dân chủ, dựa vào dân, chịu sự giám sát của nhân dân để xây dựng Đảng; không ngừng nâng cao năng lực và sức chiến đấu của tổ chức đảng. Chính quyền các cấp làm việc với tinh thần trách nhiệm phục vụ nhân dân; phong cách, lề lối làm việc, trình độ, năng lực và ý thức tổ chức kỷ luật của đội ngũ cán bộ, công chức từng bước được nâng lên. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, hướng về cơ sở. Mối quan hệ giữa cấp uỷ, chính quyền với nhân dân được tăng cường. Nhân dân nhận thức đầy đủ hơn về quyền và trách nhiệm của mình trong thực hiện quy chế dân chủ, tích cực tham gia các phong trào thi đua ở địa phương. 
* Nguyên nhân đạt được 
- Có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của các cấp ủy đảng trong việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở được thể hiện rõ hơn. 
- Hoạt động của Ban Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở các cấp trong thị xã có nhiều cố gắng, nỗ lực trong công tác tham mưu, theo dõi, kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; kịp thời chấn chỉnh những hạn chế, thiếu sót, nên việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trên địa bàn thị xã ngày càng đi vào nền nếp. 
1.2. Hạn chế, khó khăn 
- Công tác tuyên truyền, học tập, quán triệt, phổ biến các kết luận, quy định của Đảng và Nhà nước về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở chưa thường xuyên và sâu rộng nên nhận thức về dân chủ của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân còn hạn chế; chưa thấy hết tầm quan trọng, ý nghĩa sâu sắc, tính cấp bách và lâu dài của vấn đề dân chủ cũng như phát huy quyền làm chủ của nhân dân. 
- Việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại một số địa phương chưa bám sát nội dung Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 ngày 20/4/2007 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thục hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn nên triển khai thực hiện chưa đầy đủ, còn mang tính hình thức; một số chủ trương thực hiện nhưng chưa lấy ý kiến đóng góp của nhân dân, quyền làm chủ của nhân dân có lúc chưa được phát huy. 
- Công tác cải cách thủ tục hành chính có nhiều tiến bộ nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu; việc giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo của công dân tuy có nhiều chuyển biến nhưng vẫn còn chậm trễ, một số vụ việc kéo dài chưa giải quyết dứt điểm, nhất là lĩnh vực đất đai. Thủ trưởng một số cơ quan, đơn vị còn xem nhẹ trách nhiệm trong việc thực hiện quy chế dân chủ dẫn đến sai phạm. 
* Nguyên nhân 
- Nhận thức của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và nhân dân về thực hiện dân chủ ở cơ sở chưa đầy đủ nên chưa phát huy đúng mức quyền làm chủ của mình. 
- Ý thức trách nhiệm, tinh thần và thái độ phục vụ nhân dân của một số ít cán bộ, công chức chưa tốt, chưa thật sự vì dân, còn gây phiền hà đối với nhân dân. 
- Tình trạng nhân dân đi làm ăn xa, đi làm nghề biển lâu ngày, tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp nên việc tổ chức họp dân để triển khai tổ chức thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở gặp nhiều khó khăn. 
2. Nội dung, biện pháp, khả năng ứng dụng, tri n khai giải pháp sáng kiến 
2.1. Căn cứ thực hiện 
Kết luận số 120-KL/TW, ngày 07/01/2016 của Bộ Chính trị khóa XI về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở; Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11, ngày 20/4/2007 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; Nghị định số 04/2015/NĐ-CP, ngày 09/01/2015 của Chính phủ về việc thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính Nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập; Nghị định số 145/2020/NĐ-CP ngày 14/12/2020 của Chính phủ về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc. 
Hướng dẫn số 01-HD-BDVTW, ngày 16/3/2021 của Ban Dân vận Trung ương về “Một số nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở năm 2021”. 
Quyết định số 737/QĐ-UBND, ngày 27/9/2019 của Chủ tịch UBND tỉnh về ban hành Quy chế thực hiện dân chủ trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất áp dụng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. 
Chỉ thị số 26-CT/HU, ngày 24/02/2014 của Ban Thường vụ Huyện ủy (nay là Ban thường vụ Thị ủy) về Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. 
Công văn số 184-CV/TU, ngày 08/3/2021 của Ban Thường vụ Thị ủy triển khai thực hiện công tác dân vận năm 2021, trọng tâm là “Đẩy mạnh thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở”. 
2.2. Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện 
Nhận thấy rõ những tồn tài, hạn chế, khó khăn trong thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong thời gian qua; với trách nhiệm là thành viên Ban Chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở thị xã và là lãnh đạo của cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo thị xã, bản thân đã tập trung nghiên cứu sáng kiến để tham mưu cho Ban Thường vụ Thị ủy các giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, cụ thể như sau:
2.2.1. Tham mưu Ban Thường vụ Thị ủy tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan trong hệ thống chính trị, nhất là người đứng đầu đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt những quan điểm, nhiệm vụ nêu trong các chỉ thị, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; Pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; các nghị định của Chính phủ về xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở một cách sâu rộng trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân, nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của toàn xã hội trong thực hiện dân chủ và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, gắn với việc thực hiện nghị quyết đại hội Đảng các cấp, bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021- 2026. 
2.2.2. Thực hiện QCDC ở cơ sở gắn với việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII); Nghị quyết số 25-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) “Về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”; Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với phong trào thi đua “Dân vận khéo”; Quyết định số 217-QĐ/TW, Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị, Quy định 4054-QĐ/TU, Chỉ thị số 17-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao tinh thần trách nhiệm phục vụ nhân dân của cán bộ, đảng viên. 
2.2.3. Lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện Kết luận số 120-KL/TW ngày 07/01/2016 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; Quyết định số 99-QĐ/TW ngày 03/10/2017 của Ban Bí thư về việc ban hành hướng dẫn khung để các cấp ủy, tổ chức đảng tiếp tục phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; Quyết định số 124-QĐ/TW ngày 02/02/2018 của Ban Bí thư về giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ đảng viên. 
2.2.4. Nâng cao chất lượng và hiệu quả thực hiện các quy chế, quy ước, hương ước theo Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Đẩy mạnh xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở trong các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị định số 04/2015/NĐ-CP ngày 09/01/2015 của Chính phủ; trong các loại hình doanh nghiệp theo Nghị định số 145/2020/NĐ-CP ngày 14/12/2020 của Chính phủ.
2.2.5. Triển khai tổ chức thực hiện có hiệu quả Hướng dẫn số 01-HD-BDVTW ngày 16/3/2021 của Ban Dân vận Trung ương về “Một số nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở năm 2021”; Hướng dẫn số 02-HD/TU ngày 22/3/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Tiếp tục thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp”; Quyết định số 737/QĐ-UBND ngày 27/9/2019 của Chủ tịch UBND tỉnh về ban hành Quy chế thực hiện dân chủ trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất áp dụng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi; Công văn số 148-CV/TU ngày 08/3/2021 của Ban Thường vụ Thị ủy về triển khai thực hiện công tác dân vận năm 2021, trọng tâm là “Đẩy mạnh thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở”. 
2.2.6. Lãnh đạo thực hiện tốt Quy chế tiếp xúc, đối thoại trực tiếp giữa Bí thư các cấp ủy đảng với nhân dân; chỉ đạo giải quyết kịp thời các ý kiến, kiến nghị của nhân dân; đồng thời lắng nghe ý kiến nhân dân để đề xuất, giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, nổi cộm; nhất là những vấn đề nhạy cảm có liên quan đến quyền và lợi ích của nhân dân. 
2.2.7. Nâng cao năng lực quản lý nhà nước trên tất cả các lĩnh vực; sửa đổi lề lối làm việc theo tinh thần “Trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”. Chỉ đạo rà soát, đẩy nhanh tiến độ cải cách hành chính; thực hiện tốt công tác tiếp dân, giải quyết các vấn đề liên quan đến phản ánh kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của tổ chức và công dân. Xem việc thực hiện QCDC ở cơ sở là một giải pháp hữu hiệu không thể thiếu khi thực hiện các nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị, địa phương. 
2.2.8. Tăng cường vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc thực hiện QCDC ở cơ sở. Thường xuyên rà soát, bổ sung, sửa đổi quy ước, hương ước phù hợp với tình hình thực tế của địa phương; nâng cao chất lượng hoạt động của tổ hòa giải ở cơ sở. 
2.2.9. Đẩy mạnh hoạt động của Ban Chỉ đạo thị xã và các thành viên phụ trách địa bàn, lĩnh vực; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện QCDC ở cơ sở trong các loại hình; kịp thời chấn chỉnh những hạn chế, thiếu sót trong quá trình thực hiện QCDC ở cơ sở. 
3. Kết quả đạt đƣợc của Sáng kiến 
3.1. Thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở đã từng bước nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương 
Nhận thức về dân chủ và thực hành dân chủ của cán bộ, đảng viên trong các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực. Qua thực hiện quy chế dân chủ đã tạo không khí đổi mới đối với hệ thống chính trị ở cơ sở theo hướng dân chủ, tích cực; nhân dân được cung cấp thông tin và nhận thức đầy đủ hơn về quyền và trách nhiệm của mình trong thực hiện dân chủ theo quy định của pháp luật, có ý thức trách nhiệm trong việc tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh. 
3.2. Thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội 
- Việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở đã có những tác động tích cực đối với sự phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội; đồng thời phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân trong việc tham gia bàn bạc để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc từ cơ sở; góp phần xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng nông th