Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp từng bước ứng dụng chuyển đổi số trong Quản lý thu ngân sách ở địa phương phường Trần Phú – Thành phố Hà Tĩnh

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Bối cảnh của đề tài: 
Chuyển đổi số cơ quan Nhà nước là hoạt động phát triển Chính phủ số của các cơ quan Trung ương và tương ứng với đó là hoạt động phát triển Chính quyền số, đô thị thông minh của các cơ quan chính quyền các cấp ở địa phương. 
Chuyển đổi số cơ quan Nhà nước tập trung vào phát triển hạ tầng số phục vụ các cơ quan Nhà nước một cách tập trung, thông suốt; tạo lập dữ liệu về kinh tế - xã hội phục vụ ra quyết định chính sách; tạo lập dữ liệu mở dễ dàng truy cập, sử dụng, tăng cường công khai, minh bạch, phòng, chống tham nhũng, thúc đẩy phát triển các dịch vụ số trong nền kinh tế; cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ cao, cả trên thiết bị di động để người dân, doanh nghiệp có trải nghiệm tốt nhất về dịch vụ, nhanh chóng, chính xác, không giấy tờ, giảm chi phí. 
Xác định việc chuyển đổi số là nhiệm vụ quan trọng góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Năm 2024, phường Trần Phú đã có nhiều hoạt động đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là trong lĩnh vực cải cách hành chính, thu ngân sách. Với quan điểm lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ, UBND phường Trần Phú đã không ngừng đổi mới, nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính theo xu hướng chuyển đổi số, tối ưu hóa quá trình giải quyết thủ tục hành chính trên cơ sở ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, xử lý công việc trên môi trường điện tử, cung cấp tối đa các dịch vụ tiện ích, nâng cao chất lượng các dịch vụ phục vụ Nhân dân, để các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp có thể dễ dàng thực hiện mọi nơi, mọi lúc, trên các phương tiện khác nhau góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng công việc. 
Để tạo chuyển biến mạnh mẽ trong việc thực hiện chuyển đổi số, xây dựng chính quyền số trên địa bàn phường trong năm 2024 và những năm tiếp theo, đặc biệt nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành và hạn chế các tiêu cực, đảm bảo bình đẳng, minh bạch trong công tác quản lý và thu các sắc thuế, với những trăn trở về vai trò của cá nhân trong nhiệm vụ chung của địa phương, bản thân đã nghiên cứu, tìm tòi để từng bước thực hiện những giải pháp thiết thực, hiệu quả, phù hợp tình tình thực tế tại địa phương. 
2. Lý do chọn đề tài: 
Sáng kiến kinh nghiệm nhằm chia sẻ, trao đổi những nội dung liên quan đến việc ứng dụng chuyển đổi số trong công tác thu ngân sách ở địa phương, cụ thể là đối với công tác thu thuế đất phi nông nghiệp mà hằng năm các địa phương vẫn triển khai và công tác thu thuế ngoài quốc doanh đối với hộ kinh doanh cá thể. Từ việc phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể địa phương, của Hội đồng tư vấn thuế đến trách nhiệm, vai trò của từng bộ phận chuyên môn, như: Đội thuế liên phường xã, công chức Tài chính Kế toán, cán bộ ủy nhiệm thu, đến các đồng chí là Bí thư chi bộ, Tổ trưởng Tổ dân phố... là người đứng đầu chính quyền địa phương, chịu trách nhiệm quản lý nhà nước thuộc lĩnh vực Tài chính ngân sách và là Chủ tịch Hội đồng tư vấn thuế phường, tôi chọn đề tài “Giải pháp từng bước ứng dụng chuyển đổi số trong Quản lý thu ngân sách ở địa phương phường Trần Phú – thành phố Hà Tĩnh” để triển khai áp dụng thực tiễn trên địa bàn. 
3. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu 
- Đề tài nghiên cứu trong phạm vị địa phương phường Trần Phú, thành phố Hà Tĩnh; có thể vận dụng rộng rãi, hiệu quả ở tất cả các địa phương khác trong và ngoài thành phố Hà Tĩnh để triển khai thực hiện. 
- Đối tượng nghiên cứu: Công tác thu ngân sách nói chung và các loại thuế đất phi nông nghiệp, thuế ngoài quốc doanh, mà các tổ chức, cá nhân bắt buộc phải thực hiện theo Luật. 
4. Mục đích nghiên cứu 
Để vận dụng, áp dụng các giải pháp từng bước ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý thu ngân sách ở địa phương. Sáng kiến nhằm trao kinh nghiệm, phương pháp, cách thức trong tăng thu ngân sách, với mục đích: 
4.1. Tạo điều kiện cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp: 
+ Nộp thuế nhanh chóng, kịp thời, an toàn, minh bạch; 
+ Thuận lợi, tiết kiệm thời gian, đi lại; không phải đến các điểm thu để nộp thuế. 
4.2. Đối với các lực lượng thu thuế và cơ quan Quản lý nhà nước: 
+ Giảm sai sót, chi phí quản lý tiền mặt; 
+ Giảm áp lực tổ chức thực hiện thu thuế; 
+ Nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành; Hạn chế thất thoát tiền thu thuế; phòng chống trục lợi, tham nhũng. 
5. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu 
Trên cơ sở quán triệt nhiệm vụ chính trị của năm 2024 với mục tiêu: Tiếp tục tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo; có các giải pháp đột phá, phù hợp để tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ đạt hiệu quả. Trong đó, công tác thu ngân sách là một trong những nhiệm vụ được xác định là trọng tâm. Trên cơ sở quá trình chỉ đạo tổ chức thực hiện các nhiệm vụ; gắn với quá trình nắm bắt địa bàn, tình hình đời sống, sinh hoạt của Nhân dân; qua lắng nghe, tiếp thu các ý kiến đóng góp, kiến nghị, hiến kế của cán bộ và Nhân dân; đặc biệt là quán triệt chủ trương về công tác cải cách hành chính, công tác chuyển đổi số. Bản thân đã trăn trở với nhiệm vụ hiện nay và đã quyết định có bước đột phá trong chỉ đạo và triển khai một số nội dung nhiệm vụ để tạo hiệu quả trong công tác thu ngân sách. Trong đó xác định: Tranh thủ lợi thế của địa bàn, ứng dụng tính ưu việt trong sự phát triển của công nghệ thông tin, đặc biệt là hiệu quả trong giao dịch điện tử để có giải pháp triển khai áp dụng một số nội dung, giải pháp cụ thể đối với công tác thu thuế trên địa bàn. Trong đó, đã chọn 2 nội dung gồm: 
- Triển khai thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp không sử dụng tiền mặt;
- Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ cho các hộ kinh doanh trên địa bàn cài đặt ứng dụng phần mềm eTax Mobile (thuế điện tử) để nộp thuế kinh doanh hàng tháng. Đây là phần mềm của Tổng cục thuế nhưng đến thời điểm triển khai thì chưa áp dụng đối với hộ kinh doanh cá thể. 
5.1. Đối với công tác thu thuế đất phi nông nghiệp: Điểm mới của giải pháp nhằm thay thế phương pháp cũ, truyền thống đó là: 
- Đối với phương pháp cũ: Vào đợt thu thuế đất phi nông nghiệp hằng năm, UBND phường ban hành Thông báo nộp thuế, gửi về cho các hộ dân có đất trên địa bàn, trong đó ấn định một ngày cụ thể (thông thường vào ngày Thứ 7 hoặc Chủ nhật); thành lập Tổ thu thuế gồm: cán bộ công chức, cán bộ Đội thuế, người hoạt động không chuyên trách cơ quan phường và cán bộ Tổ dân phố sẽ tổ chức thu tại Nhà văn hóa Tổ dân phố trong 01 ngày. Nhân dân các Tổ dân phố theo Thông báo nộp thuế về tại Nhà văn hóa Tổ dân phố để nộp thuế. Việc này gây mất thời gian, Nhân dân khi đến nộp thuế thường sẽ rất đông, phải chờ đợi đến lượt mình, một số hộ gia đình có đất trên địa bàn nhưng chưa làm nhà hoặc đang cho thuê để kinh doanh, hiện nay đang ở địa bàn khác, thậm chí là ở các tỉnh thành khác nên việc nộp thuế bằng tiền mặt rất phiền hà, dẫn đến tình trạng nợ đọng thuế...; UBND phường phải thành lập các Tổ thu thuế, ngoài ra khi huy động cán bộ công chức, người hoạt động không chuyên trách phường làm việc trong các ngày nghỉ thứ 7 hoặc Chủ nhật cần phải bỏ ra một khoản chi phí để hỗ trợ tiền ăn trưa, tiền nước uống cho các Tổ thu thuế và hỗ trợ nước uống phục vụ Nhân dân trong ngày thu thuế. Khi thực hiện thu thuế theo phương pháp này, cán bộ Ủy nhiệm thu cần phải nhận biên lai thu thuế tại Chi cục Thuế, tiến hành bàn giao cho các Tổ thu thuế, trên thực tế, hàng năm đã có tình trạng Tổ thu thuế do chưa có kinh nghiệm trong thu thuế nên đã làm mất biên lai thu thuế, phải tiến hành kiểm điểm, giải trình với Chi cục Thuế gây mất thời gian, phiền hà. 
- Đối với phương pháp mới: 
UBND phường đăng ký mở tài khoản tạm gửi tại Ngân hàng, nhập dữ liệu mã số thuế, bộ thuế và tạo mã QR để ban hành Thông báo nộp thuế. Ngay khi nhận được Thông báo nộp thuế, dù người dân ở đâu và trong thời điểm nào, chỉ cần bản thân hoặc người thân có Tài khoản Ngân hàng là có thể dễ dàng hoàn thành việc nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp mà không cần chờ đến ngày thu thuế mới đến Nhà văn hóa Tổ dân phố để nộp. 
Khi hoàn thành việc nộp thuế qua tài khoản Ngân hàng, sau khi kết thúc đợt thu thuế, đối với những trường hợp cần có biên lai nộp thuế thì cán bộ Ủy nhiệm thu sẽ nhận Giấy nộp tiền từ Ngân hàng chuyển về, sau đó thông qua các đồng chí Tổ trưởng Tổ dân phố. Tổ trưởng Tổ dân phố có trách nhiệm chuyển giấy nộp tiền cho các hộ gia đình, giấy nộp tiền được xem như là Biên lai thu thuế. 
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận 
1.1. Cơ sở lý luận: 
Bất kỳ tổ chức, cá nhân nào khi sử dụng đất đều sẽ phải nộp thuế theo quy định pháp luật trừ những đối tượng được miễn hoặc không phải nộp. Đất phi nông nghiệp là nhóm đất không sử dụng với mục đích làm nông nghiệp và không thuộc các loại đất chưa xác định mục đích sử dụng. Nhằm tăng cường quản lý Nhà nước đối với đất đai, khuyến khích tổ chức, cá nhân sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả, góp phần hạn chế đầu cơ về đất và khuyến khích thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, vì vậy Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp có vai trò hết sức quan trọng. Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp là khoản tiền mà các cá nhân, tổ chức, hộ gia đình phải đóng vào ngân sách Nhà nước. Đất thuộc đối tượng chịu thuế đất phi nông nghiệp được quy định tại Luật đất đai. Khi có đất thuộc đối tượng chịu thuế đất phi nông nghiệp, chủ thể phải tiến hành nộp thuế tại cơ quan có thẩm quyền và mức thuế phải đóng sẽ phụ thuộc vào diện tích đất mà họ sử dụng. Giá đất và thuế suất của từng mảnh đất cũng khác nhau tùy từng khu vực. 
1.2. Căn cứ pháp lý để giải quyết vấn đề: 
- Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp số 48/2010/QH14 ngày 13/6/2019; 
- Thông tư 153/TT/2011/TT-BTC ngày 11/11/2011 của Bộ Tài chính hướng dẫn về Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; 
- Thông tư 80/2021/TT-BTC ngày 29/9/2021 của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế; 
- Quyết định số 61/2019.QĐ-UBND ngày 19/12/2019 của UBND tỉnh về việc ban hành bảng giá đất năm 2020 trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh; 
- Quyết định số 23/2021/QĐ-UBND ngày 20/5/2021 của UBND tỉnh về việc sửa đổi bổ sung một số điều của quy định về bảng giá đất năm 2020 trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh; 
- Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 22/10/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh (khóa XIX) về “Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chuyển đổi số tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030”; 
- Quyết định số 424/QĐ-UBND ngày 18/02/2022 của UBND tỉnh phê duyệt Đề án “Chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2021-2025”; 
- Kế hoạch số 182/KH-UBND ngày 06/12/2022 của UBND thành phố Hà Tĩnh về Kế hoạch chuyển đổi số giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030 và thực tiễn; 
- Kế hoạch số 30/KH-UBND ngày 01/02/2024 của UBND thành phố Hà Tĩnh về việc Chuyển đổi số thành phố Hà Tĩnh năm 2024. 
2. Thực trạng vấn đề: 
Cũng như các địa phương khác trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh, hằng năm, vào tháng 4 đến tháng 6, UBND phường Trần Phú triển khai thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp trên địa bàn phường. Sau khi Hội đồng tư vấn thuế hoàn thành công tác tham mưu việc lập bộ thuế thì tiến hành in thông báo Thuế. UBND phường sẽ tổ chức họp quán triệt đến các đồng chí Bí thư chi bộ, Tổ trưởng Tổ dân phố, Tổ dân phố sẽ nhận thông báo Thuế từ UBND phường và phát tận tay đến các hộ gia đình có đất ở trên địa bàn phường, đối với các hộ gia đình có đất mà không cư trú trên địa bàn sẽ gọi điện trực tiếp. UBND phường sẽ tiến hành thành lập Ban chỉ đạo, Tổ thu thuế sử dụng đất Phi nông nghiệp và các loại quỹ phụ trách các Tổ dân phố, và cùng với cán bộ Tổ dân phố sẽ tổ chức ra quân đồng loạt 01 – 02 ngày (thông thường sẽ tổ chức thu vào ngày thứ 7 và Chủ nhật) trên địa bàn toàn phường. Trước và trong ngày thu thuế, phường và Tổ dân phố sẽ tích cực tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh phường về thời gian, địa điểm thu thuế đất phi Nông nghiệp và các loại quỹ để Nhân dân được biết và thực hiện nghiêm túc. 
Đến ngày thu Thuế, các Tổ công tác của phường sẽ về tại Nhà văn hóa Tổ dân phố, cùng với cán bộ Tổ dân phố sẽ tiến hành thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp và các loại quỹ cho từng hộ dân. Nhân dân khi đến nộp thuế cần mang theo Thông báo nộp thuế của UBND phường đã gửi trước đó để Tổ công tác dễ dàng viết các thông tin của thửa đất vào biên lai thu thuế theo quy định, cán bộ Ủy nhiệm thu phường dễ dàng cập nhật vào bộ thu hằng năm. Với phương pháp này, trong ngày ra quân thu thuế đất phi nông nghiệp, UBND phường hoàn thành từ 80 – 85 % kế hoạch giao thu của UBND thành phố. 
3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 
Trong đợt thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp đợt 1 năm 2024, UBND phường, Hội đồng tư vấn thuế đã quyết định chọn bước đột phá trong công tác thu ngân sách, các sắc thuế gắn với đẩy mạnh chuyển đổi số. Đã triển khai mô hình “Thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp không sử dụng tiền mặt” và mô hình “Tuyên truyền, hướng dẫn cài đặt ứng dụng eTax Mobile cho các hộ kinh doanh để nộp thuế kinh doanh hàng tháng”. Cụ thể: 
3.1. Đối với thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp không sử dụng tiền mặt: 
UBND phường đã chủ động tổ chức cuộc làm việc với Chi cục thuế khu vực thành phố Hà Tĩnh – Huyện Cẩm Xuyên để xin ý kiến chỉ đạo và hướng dẫn; thống nhất chủ trương. Thực hiện đăng ký mở tài khoản tạm gửi tại Ngân hàng, nhập dữ liệu mã số thuế, bộ thuế và tạo mã QR để ban hành Thông báo nộp thuế. Trên thông báo thuế, ngoài các thông tin về thửa đất cần nộp thuế (Người nộp thuế, địa chỉ, vị trí, diện tích chịu thuế), UBND phường sẽ cung cấp số tài khoản Ngân hàng, mã QR và hướng dẫn chi tiết cách thức nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp không dùng tiền mặt như sau: 
- Cách 1: Chuyển bằng cách quét mã QR: 
+ Bước 1: Đăng nhập vào áp Ngân hàng trên điện thoại quét theo mã QR (Có Qr tài khoản Ngân hàng của UBND phường kèm theo).
+ Bước 2: Nhập số tiền đúng với số tiền được ghi trên thông báo. 
+ Bước 3: Ở mục nội dung chuyển tiền ghi rõ họ tên chủ thửa đất theo thông báo - số thông báo - Tổ dân phố  (Ví dụ ông Nguyễn Văn A – Thông báo số 01- có thửa đất ở Tổ dân phố 1. Thì ghi: Nguyen Van A - 01-TDP 1). 
- Cách 2: Chuyển bằng cách nhập số tài khoản của UBND Phường: 
+ Bước 1: Đăng nhập vào áp Ngân hàng trên điện thoại, chọn ngân hàng thụ hưởng là BIDV, chọn số tài khoản 8600036699 (chủ tài khoản UBND Phường Trần Phú). 
+ Bước 2: Nhập số tiền đúng với số tiền được ghi trên thông báo. 
+ Bước 3: Ở mục nội dung chuyển tiền ghi họ tên chủ thửa đất theo Thông báo - số Thông báo - Tổ dân phố  (Ví dụ ông Nguyễn Văn A – Thông báo số 01- có thửa đất ở Tổ dân phố 1. Thì ghi: Nguyen Van A - 01-TDP 1). 
Như vậy, với một trong hai cách đơn giản như trên, người dân đã hoàn thành việc nộp thuế đất phi nông nghiệp mà không cần phụ thuộc thời gian, không gian và bộ phận thu thuế. 
3.2. Đối với mô hình “Tuyên truyền, hướng dẫn cài đặt ứng dụng eTax Mobile cho các hộ kinh doanh để nộp thuế kinh doanh hàng tháng”: 
Trên cơ sở nghiên cứu nội dung, tính năng của phần mềm eTax Mobile, UBND phường tiến hành thiết kế, in ấn tờ rơi hướng dẫn cụ thể cách thức tải phần mềm eTax Mobile (thuế điện tử) với đầy đủ hình ảnh minh họa cụ thể, chi tiết các bước tải, cài đặt phần mềm. Như hình sau:
(T