Sáng kiến kinh nghiệm Công tác tiếp công dân và hòa giải tranh chấp đất đai trên địa bàn xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang

ỦY BAN NHÂN DÂN
XÃ QUƠN LONG
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Quơn Long, ngày 16 tháng 8 năm 2023

BÁO CÁO
ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CẤP CƠ SỞ NĂM 2023
-------------------------
  I. SƠ LƯỢC LÝ LỊCH
- Họ tên: Nguyễn Thanh Liêm
- Sinh ngày, tháng, năm: 21/6/1983. Giới tính: Nam.
- Đơn vị công tác: Ủy ban nhân dân xã Quơn Long.
- Chức danh: Công chức Văn phòng – Thống kê.
II. ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN
Tên đề tài sáng kiến: “Công tác tiếp công dân và hòa giải tranh chấp đất đai trên địa bàn xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang”.
- Đính kèm Bảng thuyết minh./.
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Phan Hoàng Định
NGƯỜI BÁO CÁO
Nguyễn Thanh Liêm
 
ỦY BAN NHÂN DÂN
XÃ QUƠN LONG
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Quơn Long, ngày 16 tháng 8 năm 2023

BẢN THUYẾT MINH
ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CẤP CƠ SỞ NĂM 2023
-------------------------
Tên đề tài sáng kiến: “Công tác tiếp công dân và hòa giải tranh chấp đất đai trên địa bàn xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang”.  
- Họ tên: Nguyễn Thanh Liêm.
- Đơn vị công tác: Ủy ban nhân dân xã Quơn Long.
- Chức vụ: Công chức Văn phòng – Thống kê.
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay những vụ việc tranh chấp liên quan tới đất đai xảy ra ngày càng nhiều và càng phúc tạp, tranh chấp đất đai là những mâu thuẫn, bất đồng hay xung đột lợi ích khi tham gia quan hệ pháp luật Đất đai. Loại tranh chấp này diễn ra ngày càng phổ biến, phức tạp và hầu hết phải giải quyết bằng Tòa án. Xuất phát từ tính giá trị và lịch sử lâu dài của quyền sử dụng đất, những tranh chấp liên quan đều rất phức tạp. Hòa giải được xem là một biện pháp hữu hiệu để giải quyết tranh chấp đất đai. Mục đích chính của công tác hoà giải nhằm giữ gìn tình làng, nghĩa xóm, tình đoàn kết tương thân, tương ái trong cộng đồng, tập thể, hàn gắn, vun đắp sự hoà thuận, hạnh phúc cho từng gia đình. Hòa giải mang lại niềm vui cho mọi người, mọi nhà, góp phần giữ gìn trật tự an toàn xã hội, nâng cao ý thức pháp luật của người dân. Kết quả hòa giải chính là sự thỏa thuận, ý chí của đôi bên tranh chấp, hòa giải viên chỉ có vai trò làm trung gian, hướng dẫn, giúp các bên tìm ra cách giải quyết tranh chấp. Do đó, sau khi hòa giải thành, các bên tự giác thi hành thỏa thuận, mối quan hệ và tình cảm giữa các bên được khôi phục, tiếp tục duy trì. Điều này tạo nên cuộc sống yên bình, hạnh phúc cho người dân, từ đó thắp sáng trong mỗi cá nhân niềm tin vào tương lai, từ ý chí, niềm tin của mỗi cá nhân sẽ tập hợp thành ý chí, niềm tin của cộng đồng.
Từ những thực tế được nêu trên, để đảm bảo việc sử dụng đất phù hợp, việc tranh chấp đất đai được hòa giải kịp thời và hiệu quả tôi chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Công tác tiếp công dân và hòa giải tranh chấp đất đai trên địa bàn xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang” là cần thiết và phù hợp với thực tiễn hiện nay.
2. Thực trạng kết quả tiếp công dân, hòa giải tranh chấp đất đai trên địa bàn xã Quơn Long
2.1. Công tác tiếp công dân
Địa điểm tiếp công được bố trí chung phòng làm việc của Văn phòng – Thống kê, diện tích nhỏ không có phòng riêng chưa thuận tiện cho việc tiếp công dân. Trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ cho công tác tiếp công dân chưa được trang bị, đầu tư phù hợp.
Công chức phụ trách tiếp công dân chũ yếu là kiêm nhiệm từ công chức chuyên môn.
Xã đã thực hiện đầy đủ niêm yết công khai nội quy, quy chế tiếp công dân, luật khiếu nại, luật tố cáo và các văn bản khác có liên quan; Hàng tháng đều ban hành thông báo lịch tiếp công dân thường xuyên, tiếp định kỳ của lãnh đạo Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, được niêm yết công khai và thông báo rộng rãi trên đài truyền thanh xã, ban hành quyết định phân công công chức tham gia tiếp công dân tại trụ sở cơ quan; đồng thời cử cán bộ, công chức phụ trách công tác tiếp công dân tham gia các lớp tập huấn kỹ năng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại tố cáo do cấp trên tổ chức.
2.2. Kết quả tiếp công dân từ năm 2019 đến nay
- Tổng số: 152 lượt người; trong đó.
+ Tiếp dân thường xuyên: 122 lượt người.
+ Tiếp định kỳ: lãnh đạo tiếp 30 lượt người (Ủy ban nhân dân xã 26 lượt, Hội đồng nhân dân xã 04 lượt).
+ Tiếp đột xuất: 00 lượt người.
- Phản ánh, kiến nghị, tranh chấp đất và tranh chấp khác 28 vụ. Trong đó:
+ Số vụ việc tố cáo: 00 vụ việc.
+ Tranh chấp đất, tranh chấp khác: 28 vụ việc.
- Số vụ việc chưa được giải quyết (giải quyết lần đầu): 28 vụ việc.
Kết quả nhận đơn, xử lý đơn.
- Số đơn tiếp nhận từ 2019 đến nay: 28 đơn.
- Đơn thuộc thẩm quyền: 28 đơn (Tố cáo 00 đơn, tranh chấp 28 đơn).
- Hòa giải thành 15 đơn, hòa giải không thành 10 đơn, Vận động rút 03 đơn, trả lời tố cáo 00 đơn.
2.3. Đánh giá kết quả tiếp công dân giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo
Những kết quả đạt được: Công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo luôn được Thường trực Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã quan tâm thực hiện, Hội đồng nhân dân xã thường xuyên giám sát đảm bảo quyền lợi của công dân, nên công tác tiếp dân giải quyết đơn thư đã có nhiều chuyển biến tích cực, đã đi vào nề nếp và đạt hiệu quả.
Những tồn tại, hạn chế: Qua việc tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn và giải quyết khiếu nại, tố cáo thực trạng vẫn còn tồn tại như sau:
- Thứ nhất việc tuyên truyền pháp luật đã có tập trung nhưng sự am hiểu về Luật tếp công dân, Luật khiếu nại, tố cáo người dân nắm bắt chưa được nhiều.
- Thứ hai, việc đối thoại theo quy chế giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với nhân dân nội dung chưa nhiều, chỉ những người có việc mới lên tham gia đối thoại, có những nội dung đã được giải quyết nhiều lần nhưng người dân vẫn không thỏa mãn tiếp tục có đơn yêu cầu giải quyết tại xã.
- Thứ ba, trang thiết bị phục vụ cho công tác tiếp công dân chưa được trang bị, đầu tư để đảm bảo phục vụ cho việc tiếp công dân được tốt hơn.
3. Kết luận
Tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo là hoạt động quan trọng trong quá trình quản lý Nhà nước. Khiếu nại, tố cáo xảy ra trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành. Muốn giải quyết tốt công tác này cần huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị. Giải quyết khiếu nại, tố cáo đúng quy định của Pháp luật thể hiện bản chất tốt đẹp của Nhà nước ta. Những quyết định, hành vi trái pháp luật của cơ quan, cán bộ, công chức nhà nước hoặc công dân bị xử lý nghiêm minh thì quan hệ giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước được củng cố ngày một vững chắc, dân chủ được phát huy, tính tích cực, sáng tạo của nhân dân được nâng cao.
Thời gian qua, xã Quơn Long đã không ngừng cố gắng, nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo tại đơn vị. Qua đó góp phần ổn định an ninh chính trị, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được công tác tiếp công dân giải quyết đơn thư vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục.
3.1. Những bài học kinh nghiệm
Vai trò của Cấp ủy Đảng, người đứng đầu Chính quyền: Công tác tiếp dân giải quyết khiếu nại, tố cáo đóng vai trò quan trọng trong hoạt động quản lý Nhà nước. Làm tốt công tác này có nghĩa là tạo được niềm tin của nhân dân với Đảng, với bộ máy chính quyền. Vì vậy, cần phải phát huy và nhận thức đầy đủ của cả hệ thống chính trị, người đứng đầu các cơ quan hành chính. Từ thực tiễn, ở nơi nào có được sự quan tâm đúngmức của các Cấp ủy Đảng, nhận thức sâu sắc của người đứng đầu thì công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo ở đó đạt hiệu quả cao. Nội dung các vụ việc phức tạp liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành thì cần phải có sự đồng thuận và biện pháp xử lý cương quyết, triệt để thì hiệu quả cao. Nhưng nếu nương nhẹ, bảo vệ, né tránh thì gây ra điểm nóng, phức tạp và khó giải quyết về sau.
Vai trò của các đoàn thể: Khiếu nại, tố cáo, tranh chấp phát sinh ở tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội,đối tượng khiếu nại, khiếu kiện, tranh chấp phần lớn trong đại bộ phận người dân do vậy, cần đề cao vai trò các tổ chức hội, đoàn thể (Hội nông dân, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh, đoàn thanh niên) cùng tham gia vào quá trình giải quyết đơn thư, tự hòa giải, xác minh, củng cố hồ sơ, chứng cứ liên quan đến thực hiện quyết định giải quyết. Nếu thực hiện phối hợp tốt thì các phát sinh khiếu kiện đơn giản sẽ được giải quyết ngay từ khi phát sinh hoặc nhân dân sẽ hiểu rõ được nội tình sự việc được giải quyết. Qua đó vận động, thuyết phục và tham gia bảo vệ quyền lợi chính đáng của các đối tượng có liên quan, đảm bảo quy trình giải quyết khách quan, đúng theo luật định.
3.2. Các giải pháp để nâng cao chất lượng tiếp công dân và hòa giải tranh chấp đất đai
Hiện nay hệ thống pháp luật đất đai của nước ta chưa thực sự thống nhất, đồng bộ giữa luật, nghị định, pháp lệnh, trong kho đó, số lượng các vụ án tranh chấp liên quan đến đất đai có xu hướng ngày càng tang và phức tạp, vì vậy tôi xin đề xuất một số giải pháp sau để góp phần nâng cao chất lượng tiếp công dân và hòa giải tranh chấp đất đai đạt kết quả cao:
* Tăng cường sự lãnh đạo của Cấp ủy Đảng là yếu tố quan trọng hàng đầu để tăng cường hiệu quả pháp luật về tiếp công dân giải quyết đơn thư
 Cấp ủy Đảng, Chính quyền phải lãnh đạo quán triệt các quan điểm của Đảng “về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở”, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, coi trọng công tác tiếp công dân và giải quyết đơn thư của công dân, đối với bộ phận chuyên môn phải phân loại đơn một cách chính xác, đầy đủ và kịp thời báo cáo, tham mưu các biện pháp giải quyết.
* Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật
Nâng cao ý thức pháp luật của cán bộ, công chức về tiếp công dân và giải quyết đơn thư đồng thời làm tốt công tác tổ chức tuyên truyền thực hiện các văn bản pháp luật, nhất là các Luật tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo và các văn bản có liên quan để nâng cao ý thức pháp luật, đa dạng hóa các hình thức phổ biến tuyên truyền giáo dục pháp luật.
Để công tác hòa giải ngày một hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế ở địa phương, cần nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò của hoạt động hòa giải trong đời sống xã hội. Hòa giải không chỉ là một biện pháp giải quyết các mâu thuẫn, tranh chấp trong cộng đồng dân cư, góp phần vào việc dân chủ hóa mọi mặt của đời sống xã hội, góp phần ổn định an ninh trật tự, nâng cao việc phát triển kinh tế ở địa phương. Thực hiện lồng ghép công tác hòa giải cơ sở với các phong trào, cuộc vận động tại cộng đồng dân cư, đặc biệt là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” nhằm gắn công tác hòa giải ở cơ sở với nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và giữ gìn an ninh chính trị – trật tự an toàn xã hội.
* Phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị trong công tác giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân
Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các thành viên trong việc tiếp công dân, giải quyết đơn thư. Đề cao vai trò các tổ chức đoàn thể như: Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ, Hội Người cao tuổi, Đoàn thanh niên trong công tác giải quyết đơn thư, tham gia vào quá trình này bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của hội viên khi tham gia khiếu nại, tố cáo và đồng thời đóng vai trò vận động, thuyết phục, tuyên truyền chính sách, pháp luật cho hội viên hiểu và thực hiện theo. Các tổ chức đoàn thể bố trí cán bộ có sự hiểu biết và khả năng tuyên truyền tham gia và công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Từ đó, nắm bắt kịp thời tâm tư nguyện vọng cũng như những kiến nghị, phản ánh của đoàn viên hội viên, nhằm phục vụ tốt cho công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo.
* Kết hợp chặt chẽ công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo với quá trình cải cách thủ tục hành chính
Tăng cường hiệu quả của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo cần nhiều giải pháp đồng bộ và phải trải qua một quá trình. Nó gắn liền với cải cách hệ thống tư pháp, cải cách hành chính.
* Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo
Cùng với phương án tiếp dân giải quyết, khiếu nại quy về một đầu mối ở mỗi cấp để thuận tiện trong việc theo dõi, đôn đốc kiểm tra đòi hỏi công tác này phải được ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại để giúp cho người có thẩm quyền giải quyết nắm bắt được đầy đủ thông tin một cách nhanh, chính xác.
* Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác tiếp dân, công tác giải quyết đơn, thư khiếu nại tố cáo của công dân.
Việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở được coi là giải pháp tổng hợp, thể hiện rõ nhất qua vai trò người dân trong tham gia giám sát các hoạt động và xây dựng chính quyền, cơ quan nhà nước các cấp; đồng thời đưa công tác tiếp và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân thật sự đi vào nền nếp, có hiệu quả. Lãnh đạo Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân xã thường xuyên đối thoại trực tiếp với Nhân dân trên địa bàn, thông qua đối thoại giúp cho chính quyền giải quyết những tồn đọng, bức xúc của Nhân dân, rút ngắn thời gian và đỡ tốn công sức hơn. Trước thực tế đang diễn ra, trọng tâm công tác dân vận chính quyền hiện nay là phải làm sao cho người dân không còn vướng mắc, khiếu nại và luôn đồng thuận và sẽ hạn chế tình trạng đơn thư khiếu nại, vượt cấp và kéo dài trong Nhân dân.
* Coi trọng công tác kiểm tra, tổng kết, rút kinh nghiệm, xây dựng mô hình và biểu dương gương người tốt, việc tốt
Thực hiện tốt việc sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm về thực chất là nhằm đánh giá kết quả đạt được, tìm ra nguyên nhân mạnh, yếu, những kinh nghiệm bổ tích cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức công tác tiếp dân và giải quyết đơn thư. Đồng thời, chọn ra những tập thể, cá nhân có thành tích tiêu biểu để khen thưởng động viên, khích lệ, không ngừng nâng cao năng lực, trí tuệ, bản lĩnh chính trị, sự nhạy bén, sáng tạo theo kịp những biến đổi nhanh chóng của tình hình, giải quyết đúng những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác tiếp dân và giải quyết đơn thư.
* Giáo dục, đào tạo nâng cao trình độ kỹ năng hòa giải, kiến thức pháp luật và vận dụng cho đội ngũ hòa giải viên
Ngày nay, các mâu thuẫn, tranh chấp ngày càng đa dạng, phức tạp. Điều đó đòi hỏi hòa giải viên khi tham gia vào quá trình hòa giải phải trang bị những kiến thức và hiểu biết pháp luật nhất định. Nếu hòa giải viên có kiến thức, trình độ am hiểu pháp luật không bằng các bên tranh chấp, mâu thuẫn thì hòa giải sẽ phản tác dụng, làm cho vụ việc thêm phức tạp. Vì vậy, việc đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho hòa giải viên là rất cần thiết. Cần có sự phối hợp, phân công, phân cấp trong việc tổ chức công tác bồi dưỡng cho đội ngũ này. Các cơ quan địa phương cần chủ động xây dựng các lớp tập huấn nghiệp vụ. Nội dung bồi dưỡng có thể theo từng chuyên đề như Bộ Luật dân sự, Luật Hôn nhân và gia đình, Luật đất đai, Luật khiếu nại, Luật tố cáoVề phương pháp, trong quá trình tập huấn cần đẩy mạnh việc trao đổi, thảo luận, đưa vào những tiểu phẩm tình huống, những câu chuyện có thật trong quá trình hòa giải, xây dựng những nội dung học tập phù hợp giữa báo cáo viên và học viên để học viên chủ động, tích cực tham gia quá trình tập huấn.
* Tổ chức hòa giải tranh chấp đất đai ngoài thực địa
Để kết quả hòa giải được tốt hơn thì việc tổ chức h